همهچیز درباره
تالاسمی
تالاسمی، نوعی بیماری ارثی خون است که موجب کاهش تولید هموگلوبین در بدن میشود، پروتئینی در سلولهای قرمز خون که در حمل اکسیژن از ریهها به همهی بخشهای بدن، کمک میکند. هموگلوبین از ۴ بخش تشکیل شده است: ۲ پروتئین آلفا و ۲ پروتئین بتا. تالاسمی، یک یا چند ژن را که این پروتئینها را تولید میکنند، تحتتأثیر قرار میدهد.
انواع تالاسمی و تشخیص آن
انواع تالاسمی و تشخیص آن
شدت بیماری وابسته به نوع تالاسمی است. تشخیص تالاسمی از آزمایشهایی برای کشف نوع تالاسمی تشکیل شده است که به شرح زیر است:
- آزمایش شمارش سلولهای خون (CBC)
- آزمایش الکتروفورز هموگلوبین
- آزمایشهای ژنتیک
تالاسمی مینور
تالاسمی ماژور
تالاسمی اینترمدیا
تالاسمی ماژور آلفا و بتا
سبب ابتلا و علائم تالاسمی
سبب ابتلا و علائم تالاسمی
تالاسمی به دلیل جهش یا ناهنجاری در DNA سلولهایی که جزئی از هموگلوبین هستند ایجاد میشود. کودکان این بیماری را از والدین خود به ارث میبرند. هنگامی که یک والد ناقل تالاسمی باشد ممکن است کودک مبتلا به تالاسمی مینور باشد. هنگامی که هر دو والد ناقل تالاسمی باشند احتمال بیشتری دارد که فرزندان آنها، نوع شدیدتری از بیماری را به ارث ببرند.
علائم تالاسمی وابسته به شدت بالینی بیماری است و معالجات مختلف برای درمان آن به کار گرفته میشود. ممکن است هر کودک علائم متفاوتی را تجربه کند. بیمار مبتلا به تالاسمی که بهخوبی درمان شود، هیچ نوع علائمی را تجربه نمیکند.
افق بلندمدت برای کودکان مبتلا به تالاسمی
امروزه به لطف انتقال خون و چلیشنتراپی (Chelation therapy)، متوسط عمر کودکان مبتلا به تالاسمی به طور مداوم در حال افزایش است و در بسیاری از جوامع، بقای این بیماران تا سنین بزرگسالی، به یک معیار تبدیل شده است.
دیابت نوع دو
در بیماری دیابت نوع ۲، بدن قادر به استفادهی صحیح از انسولین نیست یا انسولین را به مقدار کافی تولید نمیکند.
اسهال
اسهال یا مدفوع آبکی در کودکان، معمولا در طی چند روز خودبهخود از بین میرود ولی در صورت تداوم نیازمند بررسی است.
دیابت نوع یک
دیابت نوع ۱ نوعی بیماری خود-ایمنی است که سیستم ایمنی بدن به سلولهای تولیدکنندهی انسولین حمله میکند.
انواع دیگر تالاسمی
انواع دیگر تالاسمی
- هموگلوبین E بتا تالاسمی: این نوع از تالاسمی رایجترین تالاسمی در بین کودکان نژاد آسیای جنوبشرقی است که ناشی از دو نقص ژنتیکی جداگانه است.
- بیماری هموگلوبینH آلفا تالاسمی: این نوع تالاسمی بیشتر در جنوب چین و آسیای جنوب شرقی رایج است.
در بیماری هموگلوبین H ژنهای ناقصی که سبب تالاسمی میشوند نسبتاً متداول هستند، بهخصوص در مردم آسیای جنوبی، آفریقا و تبار مدیترانهای. هرچند، تالاسمی در بیشتر جمعیت دنیا اتفاق میافتد.
کودکان مبتلا به تالاسمی مینور و یا خصیصه بتا تالاسمی (Trait) دارای دو ژن آلفا یا یک ژن بتای از دست رفته یا آسیب دیدهاند، درحالیکه ناقلهای بیعلامت، یک ژن آلفای آسیبدیده و یا از دستداده دارند. این کودکان علائمی به جز آنمی خفیف در بعضی موارد تالاسمی مینور را تجربه نکرده و نیاز به درمان ندارند.
در کودکان مبتلا به تالاسمی بتا اینترمدیا، یک یا هر دو ژن بتا به درستی کار نمیکند. آنها مبتلا به آنمی خفیف تا شدید هستند که میتواند در کودکی یا بعدها در طول زندگی تشخیص داده شود.
کودکان مبتلا به تالاسمی ماژور نیازمند مراقبت پزشکی مداوم هستند که شامل انقال خون برای کاهش شدت آنمی و چِلیشنتراپی (Chelation therapy) برای حذف آهن اضافی از خون است. تالاسمی ماژور دو زیرشاخه دارد: کودکان مبتلا به تالاسمی ماژور، نیازمند درمان مداوم و تزریق خون در طول زندگی هستند. همه افراد، ۴ ژن آلفا و ۲ ژن بتا دارند که همراه با هم، تولید هموگلوبین را کنترل میکنند.
۳ نوع تالاسمی ماژور وجود دارد که بر اساس شدت علائم و اختلال ژنتیکی که سبب بیماری میشود ردهبندی شدهاند.
- جدیترین و نادرترین زیرشاخه تالاسمی
- همه ۴ ژن آلفا را از دست داده است
اگر بیماری درمان نشود، منجر به سقط یا مرگ جنین در طی مدت کوتاهی پس از تولد میشود.
- اگر در طول بارداری، زود تشخیص داده شود ممکن است با انتقال خون به رحِم، درمان شود
- کودکی که درمان شده، نیازمند انتقال خون یا پیوند سلولهای بنیادی و مراقبتهای پزشکی جامع است
تالاسمی ماژور بتا، «آنمی کولی» (Cooleys anemia) بر اساس نامِ کاشف آن نیز خوانده میشود.
- ژنهای بتا بهدرستی کار نمیکنند
- علائمی که در سالهای اول زندگی شروع میشوند، شامل آنمی شدید هستند
- نیاز به انتقال خون ماهانه
- چلیشنتراپی برای حذف آهن تجمعیافته در بدن به علت تزریق مکرر خون
تالاسمی وابسته به انتقال خون
تالاسمی وابسته به انتقال خون
نشانهها و علائم اولیه آنمی کولی قبل از تشخیص در نوزادی، شدید هستند. سپس در کودکی و بزرگسالی علائم تالاسمی وابسته به انتقال خون عموماً به دلیل اشباع آهن است که محصول جانبی تزریق مکرر خون به بیمار مبتلا به این نوع تالاسمیست.
بیمار مبتلا به تالاسمی وابسته به انتقال خون معمولاً پس از شروع به دریافت خون، آنمی شدیدی را تجربه نخواهد کرد؛ گرچه، در صورتی که انتقال خون انجام نگیرد، احتمال مواجهه با کمخونی شدید و تهدیدکنندهی زندگی وجود دارد.
علائم اشباع آهن
علائم اشباع آهن
- خستگی مفرط
- بیماری کبدی
- درد شکمی
- مشکلات قلبی
- درد مفصلی
تالاسمی که وابسته به انتقال خون نیست
تالاسمی که وابسته به انتقال خون نیست
- رنگپریدگی پوست، لبها، دستها یا زیر پلکها
- افزایش ضربان قلب
- تنگی نفس یا مشکل در تنفس
- کمبود انرژی یا خستگی زودرس
- سرگیجه و گیجی
- سردرد
- خستگی مفرط
- چرخه قاعدگی نامظم
- رشد کُند و با تاخیر
- رشد بیشازحد استخوان یا بدشکلی آن
- افزایش خطر شکستگی استخوان
درمان تالاسمی
درمان تالاسمی
درمان تالاسمی کودکان، نیازمند تلاش همکاریِ چند متخصص است که شامل متخصصان خونشناسی و پزشکان انتقال خون مانند متخصصان قلب و عروق، متخصصین غدد، متخصصان بیماریهای معده و روده، متخصصان شنواییسنجی، چشم پزشک، متخصصان بیماریهای عفونی، و متخصصان ژنتیک است.
درمان تالاسمی بستگی به شدت بیماری دارد. اگر کودک، مبتلا به تالاسمی وابسته به انتقال خون باشد به درمان داروییِ مداوم در طول زندگی نیاز خواهد داشت که ممکن است شامل این موارد باشد:
- تزریق خون از اهداکنندگان سالم
- چلیشنتراپی آهن
- پیوند سلولهای بنیادی
در کل، کودک مبتلا به تالاسمی غیروابسته به انتقال خون، علائم شدید کمتری را تجربه میکند و نیازمند پیگیریهای پزشکی منظم است اما نیاز به انتقال مکرر خون ندارد. علاوهبر این، نیازمند چلیشنتراپی (Chelation therapy) مداوم هستند تا آهن اضافی که از طریق تزریق خون در خون تجمع پیدا کرده است، حذف شود. اَشکال خفیفترِ تالاسمی شامل تالاسمی اینترمدیا و تلاسمی مینور، کمتر نیازمند درمان هستند و یا اصلاً نیاز به درمان ندارند.
drmahsataheri
دکتر مهسا طاهری
متخصص بیماریهای کودکان و نوزادان
🕰ساعتهای حضور
شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۶ الی ۲۰
...
drmahsataheri
دکتر مهسا طاهری
متخصص بیماریهای کودکان و نوزادان
🕰ساعتهای حضور
شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۶ الی ۲۰
...
آشنایی با دکتر مهسا طاهری
آشنایی با دکتر مهسا طاهری
دکتر طاهری، فارغالتحصیل رشته پزشکی از دانشگاه علومپزشکی ارومیه و دوره تخصصی بیماریهای کودکان و نوزادان دانشگاه علوم پزشکی تبریز است و از سال 1384، در شهرهای مختلف آذربایجانغربی، فعالیت پزشکی داشته است.
از سال 1397 در ارومیه و در کنار ویزیت بیماران در مطب شخصی، در بیمارستانها و کلینیکهای تخصصی کودکان و نوزادان ارومیه، مشغول طبابت شده و در این مدت، پذیرای هزاران بیمار بوده است.