همه‌چیز درباره

تشنج در کودکان

تشنج زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های مغز بسوزند یا زیاد فعالیت کنند. تشنج به‌طور موقت، سیگنال‌های الکتریکی طبیعی مغز را مختل می‌کند که خصوصاً در نوزادان و کودکان شایع است و علل گسترده‌ای دارد. گاهی تشنج به علت بیماری یا آسیب ایجاد می‌شود، ولی در بیشتر کودکان، علت اصلی آن شناسایی نشده است. گاهی اوقات علائم سایر بیماری‌ها مانند غش و سکته‌ی مغزی، می‌تواند شبیه به تشنج باشد.

علت تشنج در کودکان

علت تشنج در کودکان

تشنج، بسته به این که کدام قسمتِ سر، ناهنجاری فعالیت الکتریکی داشته باشد، انواع گسترده‌ای دارد. بیماری‌ها و آسیب‌های بسیاری سبب تشنج در کودکان می‌شوند، شامل:

ضربه به سر

آسیب هنگام تولد

بیماری مادر در طول بارداری

وراثت

بیماری‌های ادراکی

مسمومیت

بیماری پیشرونده در مغز

سکته‌ی مغزی

تب یا عفونت

تومور مغزی

مشکلات متابولیکی و ناهماهمنگی شیمیایی در بدن

الکل یا داروها

نشانه‌های تشنج

بیشتر مردم تصور می‌کنند تشنج شامل تکانه‌های عصبی در کل بدن کودک، یا از دست دادن موقت هوشیاری است. ولی در برخی انواع تشنج ممکن است فرد علائمی تجربه نکند. تشنج‌های خاص به راحتی قابل‌تشخیص هستند: حرکات پرشی، انقباض‌های ناگهانی، اسپاسم. در‌حالی‌که دیگر تشنج‌ها نشانه‌های ظاهری ندارند. همگام با رشد و توسعه مغز کودکان، فعالیت تشنج آن‌ها نیز تغییر می‌کند. اگر کودک یک یا دو تشنج بی‌‌علت تجربه کند، ممکن است بیماری صرع تشخیص داده شود.

اختلال ADHD

اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی نوعی اختلال عصبی تکاملی است که رشد و عملکرد سیستم عصبی در آن متفاوت است.

اوتیسم

اوتیسم، نوعی اختلال عصبی تکاملی است که کودک در ارتباط با دیگران، درک و بیان ارتباطات، به مشکل برمی‌خورد.

اسهال

زمانی که سیستم ایمنی غذا را به‌عنوان ماده‌ی مخرب شناسایی می‌کند، حساسیت غذایی اتفاق می‌افتد.

تشخیص تشنج

تشخیص تشنج

اگر کودک تشنج کند، تشخیص صحیح بر اساس مشاهدات علائم کودک است. زمانی که به متخصص اعصاب مراجعه کنید برای شرح موارد زیر آماده باشید:

چه زمانی تشنج شروع و متوقف می‌شود؟
در کجای بدن تشنج شروع شد؟ (دست‌ها، بازو‌ها، پا‌ها، چشم‌ها)
آیا تشنج در آن قسمت از بدن باقی مانده یا به دیگر بخش‌های بدن پخش می‌شود؟
چه نوع تکانی را دیدید؟ (حرکات پرشی، انقباض ناگهانی، اسپاسم)
آیا چیزی وجود دارد که سبب تشنج شود؟
آیا کودک، حالت غیر‌معمولی را قبل از شروع تشنج تجربه کرده است؟
آیا تغییری در تشنج یا نوع فعالیت تشنج اتفاق افتاده است؟

علائم تشنج چیست؟

علائم تشنج چیست؟

ممکن است کودک علائم گسترده‌ای را بر اساس نوع تشنج داشته باشد. برخی تشنج‌ها با علائمی مانند لرز و یا از دست دادنِ موقت هوشیاری مشخص می‌شوند. دیگر تشنج‌ها در حدی خفیف هستند که حتی ممکن است متوجه آن نشوید. ممکن است این علائم شامل توهم بصری یا تغییرات شدید احساسی باشد. در بعضی موارد، تشنج علائم خارجی ندارد.

تشنج لزوماً به مغز آسیب نمی‌رساند ولی برخی تشنج‌ها منجر به آسیب می‌شوند. عوارض جانبی تشنج، مانند تغییرات قابل‌توجه در رفتار و شخصیت ممکن است حتی وقتی کودک تشنج نمی‌کند نیز باقی بماند. در بعضی موارد، تشنج با بیماری‌های عصبی بلند‌مدت و مشکلات یادگیری و رفتاری همراه است.

ممکن است در حین تشنج، کودک سقوط کرده یا زخمی شود. ماندن در کنار کودک در طول تشنج بسیار حائز اهمیت است. در صورت نشستن یا ایستادنِ کودک، او را به آرامی روی زمین قرار دهید. در صورت استفراغ، کودک را به پهلو قرار دهید و اشیاء خطرناک در اطراف او را بردارید. ممکن است تشنج کودک را خسته کند. متأسفانه، همان‌طور که عوارض جسمی تشنج آزار‌دهنده است، این عارضه می‌تواند سبب خجالت و انزوای اجتماعی کودک شود.

برخی علائم تشنج که ممکن است کودک تجربه کند شامل:

خیره شدن
لرزش، تشنج یا حرکات پرشی در بازوها و پاها
سفت شدن بدن
مشکل در تنفس
از دست دادن کنترل روده و مثانه
سقوطِ اتفاقی و بدون علت
پاسخ ندادن به صداها به مدت کوتاه
گیج به نظر رسیدن
خواب‌آلودگی زیاد و خستگی مفرط در صبح
خم کردن سر
پلک زدن سریع و خیره شدن
استفراغ
تغییر در دید و بیان و یا هر دو

گزینه‌های درمان تشنج

گزینه‌های درمان تشنج

مهم‌ترین بخش مراقبت از کودک نه‌تنها درمان تشنج، بلکه درمان عوارض آن نیز هست. برای مثال، متخصص مغز و اعصاب از آزمایش خاصی برای کنترل توانایی‌های ادراکی، یادگیری، رفتار، رفاه عاطفی، و عملکردهای اجتماعی برای گسترش راهبردهایی که بر بالاترین سطح عملکرد فرزند شما کمک خواهد کرد، استفاده می‌کند.

آزمایش‌های بررسی تشنج

آزمایش‌های بررسی تشنج

تیم پزشکی در ابتدا تشنج را از دیگر بیماری‌ها که شبیه تشنج هستند -مانند سکته‌ی مغزی، غش و اختلال‌های حرکتی- تشخیص خواهد داد. در صورت تشخیص تشنج، قدم بعدی تشخیص محل وقوع آن در مغز، و بررسی احتمال بیماری صرع یا دیگر اختلالات است. همچنین پزشک آزمایش‌های گوناگونی را برای بررسی تشنج انجام می‌دهد، شامل:

تست خون مانند قند خون، آزمایش شمارش کامل خون، الکترولیت و آزمایش عملکرد کبد و کلیه
نوار مغزی (EEG)، آزمایشی که فعالیت الکتریکی مغز کودک را با استفاده از سیم‌های کوچکِ متصل به سر ثبت می‌کند. نوار مغزی بسیار حساس است به‌طوری‌که حتی تشنج‌های خفیف را که فاقد علائم هستند، تشخیص می‌دهد.
آزمایش تصویربرداری از مغز، شامل سی‌تی‌اسکن، ام‌آرآی و پت‌اسکن (PET scan)، برای بررسی زخم بافت، تومور‌ها یا ناهنجاری مغز که سبب تشنج می‌شوند.
نمونه‌برداری از مایع مغزی نخاعی (Lumbar puncture) برای مشاهده‌ی عفونتی که ممکن است سبب تشنج شود.

اکثرِ این آزمایش‌ها در درمانگاه‌های بیماران سرپایی انجام می‌شوند. همچنین، احتمال دارد برای مشکلاتی که ممکن است با تشنج همراه باشد، تست‌هایی مانند مشکلات یادگیری، رفتاری یا افسردگی نیز پیشنهاد شود که شامل آزمایش‌های خاصی برای کنترل توانایی‌هایی ادراکی کودک، یادگیری، رفتاری، رفاه عاطفی و عملکردهای اجتماعی است.

drmahsataheri

آشنایی با دکتر مهسا طاهری

آشنایی با دکتر مهسا طاهری

دکتر طاهری، فارغ‌التحصیل رشته پزشکی از دانشگاه علوم‌پزشکی ارومیه و دوره تخصصی بیماری‌های کودکان و نوزادان دانشگاه علوم پزشکی تبریز است و از سال 1384، در شهرهای مختلف آذربایجان‌غربی، فعالیت پزشکی داشته است.

از سال 1397 در ارومیه و در کنار ویزیت بیماران در مطب شخصی، در بیمارستان‌ها و کلینیک‌های تخصصی کودکان و نوزادان ارومیه، مشغول طبابت شده و در این مدت، پذیرای هزاران بیمار بوده است.