همه‌چیز درباره

پای ضربدری

پای ضربدری، نوعی بیماری است که در آن زانوها به سمت داخل کج شده ولی پاشنه‌ها با فاصله از هم قرار می‌گیرند. این بیماری در دختر‌ان رایج‌تر است ولی پسر‌ها نیز ممکن است با آن مواجه شوند.

_

ارتباط پای ضربدری با رشد کودکان

ارتباط پای ضربدری با رشد کودکان

بیشتر کودکان با درجات مختلفی از پای پرانتزی و پای ضربدری در سال­‌های اول زندگی خود مواجه هستند. با رشد پا­ها و قوی شدنِ آن‌­ها، پای ضربدری و پای پرانتزی در اکثریتِ قریب به اتفاق آنها برطرف می‌شود.

پای ضربدری در نوزادان

پای ضربدری در نوزادان معمول نیست. بیشتر نوزادان تا ۲۴ ماهگی به پای پرانتزی مبتلا می‌شوند. بیماری که هر دو پا‌ها به سمت بیرون خمیده است.

پای ضربدری در کودکان

پا‌های کودکان معمولاْ تا حدود ۷سالگی صاف می‌شوند. برخی از کودکان تا بزرگسالی پای ضربدری را تجربه می‌کنند.

پای ضربدری در کودکان نوپا

پای ضربدری معمولاْ در کودکان ۲ تا ۳ ساله مشاهده می‌شود. ممکن است تا سن ۴ یا ۵ سالگی به‌طور افزاینده‌، پاها به سمت داخل خمیده شوند.

رشد کودک

در موارد نادر، پای ضربدری می‌تواند نشان‌دهنده بیماری زمینه‌ای استخوان باشد؛ به‌خصوص زمانی که بیماری اولین بار پس از ۶ سالگی ظاهر شود.
_

علائم پاهای ضربدری

علائم پاهای ضربدری

علائم پای ضربدری هنگامی که کودک، صاف با انگشتان رو به جلو می­‌ایستد، قابل‌مشاهده است. که شامل موارد زیر است:

icon About

چشم‌انداز بلندمدت برای کودکان مبتلا به پای ضربدری

بیشتر کودکانی که با پای ضربدری مواجه هستند، بدون نیاز به درمان بهبود می‌یابند. برای کودکانی که به دلیل فرم شدید این بیماری، مورد جراحی قرار بگیرند، احتمال بهبودی زیادی وجود دارد. فرایند‌های جراحی و غیر‌جراحی کاملا امن است و استخوان‌های کودکان معمولا سریع‌تر از بزرگسالان ترمیم می‌شوند.
افرادی که به دلیل تأثیر بیماری‌های زمینه‌ای دیگر که مانع بهبودیِ خودبه‌خود پای ضربدری در کودکان شده (Pathologic valgus) و یا افرادی که تحت درمان قرار نگرفته‌اند، احتمالاً با گذشت زمان، دچار زانو‌درد، پارگی منیسک زانو، جابه‌جایی کاسه‌ی زانو، و یا آسیب به زرد‌پی (آرتروز) می‌شوند.

دیابت نوع ۱‌ نوعی بیماری خود-­ایمنی است که سیستم ایمنی بدن به سلول‌های تولیدکننده انسولین حمله می‌کند.

در بیماری دیابت نوع ۲، بدن قادر به استفاده‌ی صحیح از انسولین نیست یا انسولین را به مقدار کافی تولید نمی‌کند.

کم‌کاری مادرزادی تیروئید به دلیل ناتوانی رشد غده­ تیروئید رخ می‌دهد و از بدو تولد کودک وجود دارد.

_

چه زمانی والدین باید نگران شوند؟

چه زمانی والدین باید نگران شوند؟

اگر  کودک مبتلا به پای ضربدری علائم زیر را داشته باشد ممکن است به بیماری‌­های جدی دیگری مبتلا باشد:

چه‌چیزی سبب پای ضربدری می‌شود؟

چه‌چیزی سبب پای ضربدری می‌شود؟

بسیاری از کودکان در اوایل کودکی دچار پای­ ضربدری می­‌شوند. هنگامی که کودک شروع به راه رفتن می­‌کند، خمیدگی به سمت درون زانو­ها، در حفظ تعادل کودک کمک می‌­کند. این حالت در چرخاندنِ پا­ها به درون و بیرون نیز نقش دارد.

در موارد خیلی کم، پای ضربدری منجر به بیماری­‌های جدی می‌­شود.

بیماری‌های ژنتیکی مانند دیسپلازی اسکلتی (Skeletal dysplasias) یا بیماری متابولیکی اسکلتی مانند راشیتیسم که می­‌تواند منجر به پای ضربدری شود.

چاقی می‌تواند در پای ضربدری نقش داشته باشد یا سبب ناهنجاری­‌های راه رفتن، که شبیه پای ضربدری است، بشود.

آسیب به بخش در حال رشدِ درشت‌نی و نازک‌نی، ممکن است منجر به کجی در یک زانو شود.

_

تشخیص پای ضربدری

تشخیص پای ضربدری

پزشک حالت پا­ها، زانو­ها و مچ پا­های کودک را برای تشخیص شدت پای ضربدری بررسی می‌کند. همچنین، ممکن است فاصله­‌ی بین ‌استخوان­‌های مچ­ پاها را اندازه بگیرد. فاصله­‌ی بیشتر بین مچ پا­ها، نشان‌دهنده­‌ی شدید­تر بودنِ بیماری است.

پزشک معمولاْ عوامل زیر را برای تشخیص پای پرانتزی در کودک زیر ۷ سال بررسی می‌­کند:

اگر کودک بیشتر­ از ۷ سال داشته باشد یا اگر پا­های او هم­‌اندازه و هم‌شکل نیست، اشعه­‌ی ایکس از پا­ها می­‌تواند به تشخیص بیماری‌های زمینه‌­ای که سبب پای ضربدری شده است، کمک کند.

پزشک معمولاْ اشعه­‌ی ایکس را برای تشخیص پای ضربدری در کودکانی که در محدوده­ سنی طبیعی، مشکلی در راه رفتن، دویدن یا بازی ندارند و پاهایی با ظاهر طبیعی دارند، تجویز نمی­‌کند.

گزینه‌های درمان برای پای ضربدری چیست؟

گزینه‌های درمان برای پای ضربدری چیست؟

در بیشتر موارد، کودکان مبتلا به پای ضربدری نیازی به درمان پزشکی ندارند. رایج­‌ترین درمان برای کودکان ۲ تا ۵ ساله، تحت‌­نظر قرار دادن کودک است. ۹۹درصد از کودکانِ مبتلا به پای ضربدری، تا ۷ سالگی از پسِ بیماری بر­می‌­آیند. این کودکان نیازی به پرهیز از فعالیت بدنی، پوشیدن بریس یا کفش‌­های مخصوص، و یا انجام هرگونه فعالیت ورزشی خاص ندارند.

گزینه‌های درمانی که نیاز به جراحی ندارد

گزینه‌های درمانی که نیاز به جراحی ندارد

اگر کودک با پای ضربدریِ شدید و غیر‌قابل‌درمان مواجه باشد، در ابتدا پزشک وجود بیماری زمینه‌ای دیگری را که موجب این حالت در کودکان می‌شود، بررسی می‌کند.

بنابراین، درمان بر روی بیماری زمینه­‌ای متمرکز خواهد بود. برای مثال، موارد بسیاری از راشیتیسم می‌تواند با مکمل‌های ویتامین D و کلسیم درمان شود.

گزینه‌های جراحی برای پای ضربدری

گزینه‌های جراحی برای پای ضربدری

در موارد نادر که با رشدِ طبیعی، پای ضربدری کودک بهبود نمی‌یابد، پزشک ممکن است عمل جراحی را پیشنهاد دهد.

_

جراحی رشد هدایت‌شونده

جراحی رشد هدایت‌شونده

جراحی رشد هدایت‌شونده، پای ضربدری را با کُند کردن سرعت رشد استخوان در سمت خم‌شده نسبت به سمت دیگر به‌منظور برابری سرعت رشد هر دو طرف، اصلاح می‌کند. جراح، دستگاه­‌های کوچک فلزی را درون صفحات رشد اطراف زانو قرار می‌­دهد. بخش بیرونی زانو به رشد ادامه داده و موجب رشد صاف پا‌ها می‌شود.

در کودکان معمولاْ هنگامی که به سن بلوغ می‌­رسند، قبل از بزرگسالی اقدام به انجام جراحی می‌شود. معمولاْ دختر­ان در ۱۱سالگی و پسر­ها در ۱۳سالگی تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند.

جراحی رشد هدایت‌شونده، پروسه‌ای سرپایی است. کودکان می‌توانند فوراً وزن خود را بر روی پا­هایشان تحمل کرده و چند هفته پس از جراحی، به فعالیت­‌های قبلی خود بازگردند.

_

جراحی استئوتومی

جراحی استئوتومی

جراحی استئوتومی، دگر­شکلی‌­های شدید یا پای پرانتزی را که خود‌‌به‌خود با گذشت زمان و اتمام رشد کودک درمان نمی‌­شوند، اصلاح می­‌کند. هدف از این فرایند، صاف کردن پا­ها با تغییر زاویه‌­ی پاها است. جراح این کار را با قطع و صاف کردن استخوانِ بالا یا زیرِ زانو انجام می‌­دهد.

معمولاْ کودکان پس از جراحی استئوتومی، چند روزی را در بیمارستان بستری می‌شوند. هنگام بازگشت به خانه، در مورد فعالیت‌های سنگین برای آنها محدودیت‌هایی وجود دارد و ممکن است به مدت ۶ تا ۸ هفته به استفاده از عصا یا واکر نیاز داشته باشند. معمولاْ کودکان ۶ماه پس از جراحی، به همه‌ی فعالیت‌های قبلی مانند ورزش کردن باز می‌گردند.

drmahsataheri

دکتر مهسا طاهری

متخصص بیماری‌های کودکان و نوزادان
🕰ساعت‌های حضور
شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۶ الی ۲۰
...

drmahsataheri

دکتر مهسا طاهری

متخصص بیماری‌های کودکان و نوزادان
🕰ساعت‌های حضور
شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۶ الی ۲۰
...

icon About

آشنایی با دکتر مهسا طاهری

آشنایی با دکتر مهسا طاهری

دکتر طاهری، فارغ‌التحصیل رشته پزشکی از دانشگاه علوم‌پزشکی ارومیه و دوره تخصصی بیماری‌های کودکان و نوزادان دانشگاه علوم پزشکی تبریز است و از سال 1384، در شهرهای مختلف آذربایجان‌غربی، فعالیت پزشکی داشته است.

از سال 1397 در ارومیه و در کنار ویزیت بیماران در مطب شخصی، در بیمارستان‌ها و کلینیک‌های تخصصی کودکان و نوزادان ارومیه، مشغول طبابت شده و در این مدت، پذیرای هزاران بیمار بوده است.